Sociaal domein

Wetswijziging ‘Van school naar duurzaam werk’: Een duurzame aanpak voor jongeren

Het halen van een schooldiploma of het vinden en behouden van een baan na het afronden van een opleiding is niet voor iedere jongere vanzelfsprekend. Het ministerie van SZW en OCW bereiden daarom momenteel een wetswijziging voor onder de noemer “Van school naar duurzaam werk”. De wet biedt scholen, gemeenten en Doorstroompunten meer mogelijkheden om jongeren te ondersteunen en/of begeleiden tijdens school of naar werk. Naar verwachting treedt de wet op 1 januari 2026 in dienst. In aanloop hier naartoe zijn veel regio’s zich hier uiteraard op aan het voorbereiden. Een typisch samenwerkingsvraagstuk op het domein van onderwijs, arbeidsmarkt en zorg.

Aanleiding

In november 2022 maakte het ministerie van OCW bekend dat zij de bestaande aanpak tegen voortijdig schoolverlaten (VSV) wilde uitbreiden. Het doel is om jongeren niet alleen te helpen bij het afronden van hun school, maar ook om hen beter te ondersteunen in de overgang naar duurzaam werk. Het idee is dat jongeren niet alleen werk vinden, maar dit ook behouden, zodat hun kansen op de arbeidsmarkt op lange termijn verbeteren. Door deze aanpak beoogt het ministerie de kansengelijkheid onder jongeren te vergroten.

Een belangrijk onderdeel van het wetsvoorstel is dat de doelgroep wordt uitgebreid: niet alleen jongeren tot 23 jaar, maar ook die tot 27 jaar vallen straks onder de regeling. Daarnaast blijft er ruimte voor maatwerk, zodat ondersteuning beter aan zal sluiten op de individuele behoeften van jongeren. Met dit wetsvoorstel worden de huidige regelingen voor het regionaal programma VSV en de regionale aanpak jeugdwerkloosheid vervangen door een geïntegreerde benadering, die meer focus legt op duurzame werkgelegenheid voor jongeren.

Wat gaat er concreet veranderen in de regelingen?

De uitwerking is in vier samenhangende maatregelen opgenomen in het wetsvoorstel. Deze maatregelen zijn in de onderstaande infographic samengevat.

Van school naar duurzaam werk

In (de totstandkoming van) het regionaal programma zijn wettelijke verplichte rollen en verantwoordelijkheden voor de contactgemeente, de contactschool en de centrumgemeente van de arbeidsmarktregio. De contactgemeente vervult de rol van procesregisseur, waarbij ze ook de overige gemeenten in de regio vertegenwoordigt. Ze is medeverantwoordelijk voor de totstandkoming en uitvoering van het programma en ontvangt de benodigde middelen voor de uitvoering namens de gemeenten.

De contactschool neemt een vergelijkbare rol op zich voor de scholen in de regio, waarbij zij de subsidieaanvraag doet en verantwoordelijk is voor de uitvoering van het programma binnen het onderwijs. De centrumgemeente vormt de schakel met de arbeidsmarktregio en heeft daarnaast ook een belangrijke rol in de coördinatie en de voortgang van het programma. Deze partijen voeren gezamenlijk bestuurlijk overleg over het programma, waarbij ook het zorgdomein betrokken dient te worden. Zo ontstaat een gezamenlijke aanpak om voortijdig schoolverlaten te voorkomen en de overgang naar duurzaam werk te bevorderen.

Onze ervaring

De totstandkoming en uitvoering binnen de regionale programma’s in het kader de wet ‘Van school naar duurzaam werk’ zijn exemplarische samenwerkingsvraagstukken. Strategische keuzes, tactische vertaling in plannen en verbindende knooppunten in de uitvoering zijn noodzakelijk voor een optimale dienstverlening en ondersteuning aan jongeren. Hier zijn verschillende domeinen én partners hard nodig. Daar dragen wij vanuit PROOF Adviseurs als vanzelfsprekend graag ons steentje aan bij. En dat doen we ook. In Rivierenland begeleiden we dit regionale proces. In Eindhoven-Helmond – de Peel geven we desgevraagd advies over de implicaties van de wetswijziging en het proces.

Wilt u hier meer over weten neem dan contact op met onze adviseurs Michelle de Vries (michelle@proofadviseurs.nl) of Chantelle Jessurun (chantelle@proofadviseurs.nl).

Handreiking Ketenaanpak depressiepreventie bij chronische ziekte

Daar is die dan: de handreiking van de Ketenaanpak depressiepreventie bij chronische ziekte. In opdracht van het ministerie van VWS ontwikkelde PROOF Adviseurs en Ecorys de ketenaanpak in het kader van het Meerjarenprogramma Depressiepreventie. Eerder ontwikkelden wij ook de ketenaanpak depressiepreventie bij mantelzorgers.

Waarom een ketenaanpak?

Chronische ziekte heeft invloed op tal van levensterreinen, waardoor de mentale belasting van chronisch zieken en hun gezinsleden hoog is. Dit kan o.a. leiden tot eenzaamheid, angsten en depressieve klachten. Uit de praktijk blijkt dat professionals en organisaties zich soms nog onvoldoende bewust zijn van de mentale gevolgen van een chronische ziekte. Dit terwijl zij een grote rol kunnen spelen bij het voorkomen, stabiliseren en herstellen van deze klachten door tijdige signalering en passende ondersteuning. Geen één organisatie kan chronisch zieken alleen ondersteunen. Zorg- en welzijnsorganisaties, (specialistische) medische zorg, gemeenten en vrijwilligersorganisaties dienen hiervoor samen te werken. Dit kan het beste in een ketensamenwerking waarin optimaal gebruik wordt gemaakt van de kennis en expertise van alle betrokken partijen.

De ketenaanpak

De ketenaanpak die is ontwikkeld bestaat uit twee onderdelen.

  • Zeven inhoudelijke bouwstenen die inzichtelijk maken welke opgaven en doelen in een sluitende ketenaanpak opgenomen zijn.
  • Zes rollen die nodig zijn om verantwoordlijkheden in de keten te beleggen om de kwaliteit van de samenwerking te borgen en te zorgen dat afgesproken acties ook daadwerkelijk worden uitgevoerd.

De aanpak kan worden gebruikt in elke lokale en regionale context en zorgpad. Het is ketensamenwerking op maat voor de ondersteuning van elk individu. Er wordt hierbij uitdrukkelijk gebruik gemaakt van de bestaande kennis en expertise maar ook werkwijze van de betrokken organisaties. Het werken met de ketenaanpak vraagt dus niet iets nieuws van organisaties, maar het inzetten van het bestaande vanuit een nieuw perspectief, het perspectief van een ketensamenwerking tussen partijen en het perspectief van een keten, die het individu doorloopt.

Klik hier om de handreiking te bekijken. Het door ons eerder gepubliceerde model Ketenaanpak is verwerkt in de handreiking.

De workshop

Om de ketenaanpak beter te doorleven en om te oefenen hoe met ketensamenwerking bieden wij een mogelijkheid tot het volgen van een workshop. Tijdens de workshop gaan we op een actiegerichte manier aan de slag op het in de praktijk brengen van de ketensamenwerking. We gaan hierbij in op verschillende momenten dat een chronisch zieken ondersteuning nodig heeft. Van de start van bewustwording, naar preventie en vroegsignalering, interventies, ondersteuning zelfmanagement en nazorg. Ook bepalen we in de workshop met elkaar wie welke ondersteuning het beste kan bieden, hoe de ketenpartijen hierbij met elkaar samenwerken en welke rol zij vervullen. Na afloop van de workshops is het voor de deelnemers inzichtelijk hoe een ketensamenwerking opgezet en/of geoptimaliseerd kan worden en waar de succesfactoren en valkuilen liggen.

De workshop is bedoeld voor medewerkers die werkzaam zijn bij organisaties die chronisch zieken ondersteunen. Denk hierbij onder andere aan gemeenten, zorggroepen, welzijnsorganisaties, medisch specialisten, mantelzorgsteunpunten, huisartsenpraktijken, GGZ-instellingen. Kortom iedereen die een rol speelt bij de ondersteuning van chronisch zieken en zich in wil zetten om de mentale gezondheid van chronisch zieken te versterken. Heeft u interesse in een op maat gemaakte workshop dan kunt u zich aanmelden via deze link.

De ontwikkeling van de ketenaanpak

PROOF Adviseurs en Ecorys zijn trots dat wij een bijdrage mochten leveren voor het optimaliseren van ketensamenwerking voor (mentale) ondersteuning van chronisch zieken. De ketenaanpak die wij hebben ontwikkeld is een jaar lang getest in drie pilots namelijk Zorggroep Haringvliet (diabetespatiënten), Programma Niet alleen Ziek (ouderschap en chronische ziekte in Haarlemmermeer) en het Helen Dowling Instituut (borst kankerpatiënten). De ervaringen van deze pilots zijn te lezen in de praktijkervaringen. Zie hiervoor de bijlage van de handreiking.

Vragen of meer weten?

Wilt u meer weten over de ketenaanpak of de workshop neem dan contact op met onze adviseurs Florian Theissen (florian@proofadviseurs.nl) of Lianneke den Toom (lianneke@proofadviseurs.nl).

Verplichte samenwerking voor de jeugdhulp een stap dichterbij

De verplichte regionale samenwerking voor gemeenten op gebied van de jeugdhulp komt eraan. Staatssecretaris van Ooijen (VWS) diende vorige maand het wetsvoorstel Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg in bij de Tweede Kamer. Belangrijk onderdeel van dit wetsvoorstel is om gemeenten te verplichten om regionaal samen te gaan werken voor een deel van de inkoop van de jeugdzorg. Dit om beschikbaarheid van de jeugdhulp voor de meest kwetsbare kinderen te verbeteren en om de samenwerking beter te organiseren. In dit blog beschrijven hoe de nieuwe jeugdregio er uit zal komen te zien. Lees meer

Workshops ketenaanpak depressiepreventie bij mantelzorgers

Lees meer

Landelijke bekendmaking ketenaanpak depressiepreventie bij mantelzorgers

Daar is die dan: de ketenaanpak depressiepreventie bij mantelzorgers. Mantelzorgers zijn niet alleen onmisbaar voor zorg- en welzijn voor anderen. Zij zijn vaak ook mensen met een hulpvraag. Twee jaar lang hebben wij in opdracht van het ministerie van VWS de ketenaanpak depressiepreventie ontwikkeld en pilots gelopen in de gemeente Midden-Drenthe, in Overschie binnen de gemeente Rotterdam, en met de gemeenten Harderwijk en Ermelo.

Lees meer

Film Werk veilig, praat over taal

Bijna 2 miljoen Nederlanders van 16 jaar tot 65 jaar hebben moeite met taal. De meesten werken, maar lopen risico’s. Als iemand de taal niet goed begrijpt, is dat niet alleen lastig voor samenwerking en maatschappelijk functioneren, maar kan dat ook gevaarlijke situaties opleveren. Om dit te voorkomen heeft de gemeente Rotterdam de film ‘Werk veilig, praat over taal’ laten ontwikkelen door taalexpert José Scholte, onderzoeksbureau Ecorys en PROOF Adviseurs. Lees meer

Succesfactoren binnen een ketensamenwerking: het opstellen van duidelijke basisregels (3/3)

Publieke organisaties werken steeds vaker in ketens en andere samenwerkingsverbanden om maatschappelijke opgaven op gebied van onderwijs, gezondheidszorg en welzijn effectief aan te pakken.

Ik ben Marieke Rorijs en sinds juni 2021 werkzaam als junior adviseur bij PROOF Adviseurs. In een drietal blogs zet ik de kenmerken en succesfactoren voor het inrichten van een effectieve ketensamenwerking uiteen. Mijn masterscriptie over de succesfactoren binnen ketensamenwerkingen neem ik hiervoor als basis. In mijn scriptie heb ik, aan de hand van zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek, gekeken naar de relatie tussen de ontwerpkenmerken van een ketensamenwerking en de proceseffectiviteit.

Lees meer

Succesfactoren binnen een ketensamenwerking: brede inclusie van belanghebbenden (2/3)

Publieke organisaties werken steeds vaker in ketens en andere samenwerkingsverbanden om maatschappelijke opgaven op gebied van onderwijs, gezondheidszorg en welzijn effectief aan te pakken.

Ik ben Marieke Rorijs en sinds juni 2021 werkzaam als junior adviseur bij PROOF Adviseurs. In een drietal blogs zet ik de kenmerken en succesfactoren voor het inrichten van een effectieve ketensamenwerking uiteen. Mijn masterscriptie over de succesfactoren binnen ketensamenwerkingen neem ik hiervoor als basis. In mijn scriptie heb ik, aan de hand van zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek, gekeken naar de relatie tussen de ontwerpkenmerken van een ketensamenwerking en de proceseffectiviteit.

Lees meer

Samenwerken in ketens of in netwerken: wat is het verschil? (1/3)

Publieke organisaties werken steeds vaker in ketensamenwerkingen om maatschappelijke opgaven op gebied van onderwijs, gezondheidszorg en welzijn effectief aan te pakken.

Ik ben Marieke Rorijs en sinds juni 2021 werkzaam als junior adviseur bij PROOF Adviseurs. In een drietal blogs zet ik de kenmerken en succesfactoren voor het inrichten van een effectieve ketensamenwerking uiteen. Mijn masterscriptie over de succesfactoren binnen ketensamenwerkingen neem ik hiervoor als basis. In dit onderzoek heb ik, aan de hand van zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek, gekeken naar de relatie tussen de ontwerpkenmerken van een ketensamenwerking en de proceseffectiviteit. Het onderzoek is uitgevoerd binnen ketensamenwerkingen rondom verschillende maatschappelijke thema’s, zoals depressiepreventie, onderwijs en (jeugd)zorg. Ook de ketenaanpakken voor depressiepreventie bij mantelzorgers en mensen met een chronische ziekte, die PROOF Adviseurs ontwikkelt in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Milieu, vielen binnen de scope van het onderzoek.

Lees meer

Taalontmoeting op de werkvloer

In de gemeente Rotterdam hebben 90.000 mensen moeite met de Nederlandse taal. Niet alleen mensen met een migratieachtergrond, maar ook inwoners die hier geboren en getogen zijn. Meer dan de helft van mensen met onvoldoende taalvaardigheid werkt. Maar loopt risico’s, mist loopbaankansen of kan ook naast het werk niet doen wat zij zouden willen doen. Zoals je kinderen voorlezen.

Lees meer

Wetsvoorstel verplichte regionalisering van de jeugdhulp

Staatssecretaris Blokhuis (VWS) en minister Dekker (Rechtsbescherming) hebben vorige week de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van hun aanpak om de jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering te verbeteren. Lees meer

Bundel Juridische vragen in het sociaal domein

Afgelopen zomer is de bundel Juridische Vraagstukken in het Sociaal domein gepubliceerd. De bundel voorziet juridische vraagstukken uit de sociaal domein-praktijk van wetenschappelijke antwoorden. Laura en Florian hebben vanuit hun praktijkervaring over samenwerking in het sociaal domein bijgedragen door twee hoofdstukken te schrijven. Lees meer

Rekenkameronderzoek jeugdhulp

De samenwerking in jeugdhulp kan nog beter. Veel gemeenten zoeken naar de juiste rol binnen de jeugdhulp en hoe ze grip en sturing kunnen houden. Uiteindelijk is het één groot samenwerkingsvraagstuk tussen gemeenten en zorgorganisaties. De gemeente Lelystad wil ook haar rol en plek binnen de samenwerking verbeteren, zodat er betere hulp ontstaat voor de gezinnen en jeugd van Lelystad. Lees meer