Samenwerken aan een duurzame toekomst

Nederland staat voor een grote opgave. Het tegengaan van klimaatverandering en aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering vraagt om een ongekend grote transitie. PROOF Adviseurs heeft de ambitie om onze kennis en expertise meer in te zetten voor duurzaamheidsgerelateerde vraagstukken.

Mijn naam is Anna Haarhuis en ik ben sinds drie maanden junior adviseur bij PROOF Adviseurs om stappen te zetten  om deze duurzame ambitie waar te maken. Middels deze blog geef ik graag een inkijk in de eerste stap die gezet is en de volgende stap die wij gaan zetten.

Binnen PROOF hebben we een team samengesteld waar ik onderdeel van uitmaak. Dit team kijkt hoe we onze kennis en expertise kunnen inzetten om decentrale overheden te begeleiden bij deze organisatie overstijgende klimaattransitie. Ons uitgangspunt  is dat klimaatverandering iedereen aangaat en samenwerken binnen deze opgave onvermijdelijk is. Voor deze opgave is kennis van governance en samenwerken mijns inziens cruciaal.

Eerste verkenning energietransitie

Een duurzaam Nederland vereist een transitie op economisch, sociaal, ruimtelijk, energie- en ecologisch gebied en een fundamentele verandering van denken en handelen. Klimaatopgaven zijn breed en raakt de samenleving in zijn geheel. Binnen PROOF Adviseurs zijn we ons specifiek gaan verdiepen in de energietransitie, waar uitdagingen op het gebied van governance en samenwerking voor de deur staan. Zo staat een tweede Warmtewet in de startblokken en belooft het recent gesloten coalitieakkoord investeringen waar een tal van mogelijkheden uit voortvloeit. Een voorbeeld is de investering in alternatieve vormen van energie opwekkers.

Naar mijn mening wordt het stellen van governance-gerelateerde vragen binnen de energietransitie steeds belangrijker. ‘Wat is de rol van gemeenten, provincies, ministeries en waterschappen en hoe komt die rol er in de toekomst uit te zien? Met wie gaan deze overheden samenwerken, waarom en hoe? En welke consequenties heeft dat?’.  Samen met het team zag ik al snel veel raakvlak met ons denkmodel waarmee wij governancevraagstukken ‘te lijf gaan’. Het denkmodel benadrukt het belang van deze vragen voor good governance. De energietransitie is een complexe verandering die ook governance-gerelateerde uitdagingen kent. Hoe zorg je bijvoorbeeld als gemeente ook in de toekomst voor de levering van voldoende warmte? Samenwerken binnen de klimaatopgave is onvermijdelijk. Daardoor is ons denkmodel voor governance van samenwerking ook binnen de klimaatopgave goed toepasbaar.

Uitdagingen en kansen voor decentrale overheden

Naast de uitdagingen waar decentrale overheden mee te maken krijgen, zie ik ook overal kansen  om meer grip te krijgen op het proces van samenwerking. Waterschappen delen bijvoorbeeld nu al veel van hun technische expertise met de buitenwereld en investeren veel in kennisverrijking. Zij zouden ook een nieuwe rol binnen de energietransitie op zich kunnen nemen, bijvoorbeeld als bestuurlijke initiatiefnemer. Deze rol zou dan meer nadruk leggen op het actief aangaan van nieuwe initiatieven, zoals publiek-private samenwerkwerkingsverbanden. Steeds meer partijen zijn namelijk verbonden aan de energietransitie. De uitdaging voor waterschappen is om deze nieuwe  rol op te pakken zonder dat de kerntaken van daar onder hoeven te lijden. Tegelijkertijd is het ook de kans om de rol van waterschappen te versterken.. In 2022 ga ik samen met het team gesprekken voeren met verschillende waterschappen voeren om te verkennen hoe zij hun rol zien. We willen achterhalen welke behoefte er is op gebied van samenwerking binnen de energietransitie en hoe wij hen hierin kunnen ondersteunen.

Ook zie ik kansen voor gemeenten. Duidelijk is dat ze een rol als regievoerder binnen de regionale energiestrategieën (RES) hebben en dat ze. regierol hebben binnen het programma aardgasvrije wijken. Met andere spelers in een samenwerking ziet de invulling van de rol van de gemeente er ook weer anders uit. Met onze kennis van governance van samenwerking denken wij graag mee met gemeenten hoe zij hun toekomstige regierollen zo effectief mogelijk kunnen innemen. Er zijn diverse mogelijkheden  om invulling te geven aan de regierol. Belangrijk daarin is om te kijken welke andere partijen betrokken zijn en wat ieders belang is. Daarnaast zijn er veel vormen waarin mogelijke samenwerkingsverbanden  kunnen worden aangegaan en wij denken hier graag over mee.

Onze volgende stap

Klimaatverandering brengt complexe bestuurlijke vraagstukken met zich mee. Wij willen met decentrale overheden mee denken over het inrichten hiervan. Dit willen we doen door ons denkmodel breder in te zetten en ook ter beschikking te stellen aan duurzaamheids-gerelateerde opgaven. Op deze manier leveren wij graag een bijdrage aan misschien wel de grootste maatschappelijke opgave tot nu toe. Wij willen onze tweede stap zetten door te verbinden (bijvoorbeeld van partijen en gedeelde belangen). Hoe willen we dat doen? Graag gaan we het gesprek aan. Met overheden, met experts en met iedereen die energie krijgt mee te denken over een succesvolle energietransitie. Samen komen we verder!